LNG jako paliwo przyszłości w transporcie ciężkim

Rewolucja w transporcie ciężkim - dlaczego LNG?

Transport drogowy odpowiada za znaczącą część emisji zanieczyszczeń powietrza i gazów cieplarnianych w Europie. Jednocześnie, ze względu na swoją specyfikę, jest jednym z najtrudniejszych sektorów do dekarbonizacji. Pojazdy ciężarowe potrzebują paliwa o wysokiej gęstości energetycznej, które zapewni odpowiedni zasięg i moc.

W tym kontekście skroplony gaz ziemny (LNG - Liquefied Natural Gas) jawi się jako obiecująca alternatywa dla tradycyjnego oleju napędowego. LNG to gaz ziemny schłodzony do temperatury około -162°C, dzięki czemu przechodzi w stan ciekły i zajmuje około 600 razy mniej objętości niż w stanie gazowym. Ta właściwość czyni go praktycznym paliwem dla transportu, gdzie przestrzeń i waga są kluczowymi ograniczeniami.

Zalety LNG w transporcie ciężkim

LNG jako paliwo dla pojazdów ciężarowych oferuje szereg korzyści zarówno dla przewoźników, jak i dla środowiska:

Korzyści środowiskowe

• Niższe emisje CO2 - pojazdy napędzane LNG emitują o 20-25% mniej dwutlenku węgla niż porównywalne jednostki z silnikami Diesla.
• Drastyczna redukcja emisji cząstek stałych (PM) - o ponad 95% w porównaniu do pojazdów spełniających normę Euro VI.
• Mniejsze emisje tlenków azotu (NOx) - o 35-70% niższe niż w przypadku konwencjonalnych pojazdów na olej napędowy.
• Niższy poziom hałasu - silniki zasilane LNG są znacznie cichsze, co ma szczególne znaczenie w transporcie miejskim i nocnym.

Korzyści ekonomiczne i operacyjne

• Niższe koszty paliwa - w wielu krajach europejskich, w tym w Polsce, LNG jest tańsze niż olej napędowy, co pozwala zrekompensować wyższe koszty początkowe pojazdu.
• Duży zasięg - nowoczesne ciężarówki na LNG oferują zasięg do 1600 km na jednym tankowaniu, co jest porównywalne z pojazdami na olej napędowy.
• Wsparcie regulacyjne - wiele krajów europejskich wprowadziło preferencyjne stawki opłat drogowych dla pojazdów niskoemisyjnych, w tym napędzanych LNG.
• Stabilność cen - mniejsza zależność od wahań cen ropy naftowej.

Rozwój infrastruktury LNG dla transportu w Polsce

Kluczowym warunkiem rozwoju floty pojazdów zasilanych LNG jest dostępność odpowiedniej infrastruktury tankowania. W ostatnich latach Polska dokonała znaczącego postępu w tym zakresie.

Obecnie na terenie kraju funkcjonuje około 20 stacji tankowania LNG, zlokalizowanych głównie wzdłuż głównych szlaków transportowych:

• Korytarz TEN-T Północ-Południe (od Gdańska przez Łódź, Katowice do granicy z Czechami)
• Korytarz TEN-T Wschód-Zachód (od granicy z Niemcami przez Poznań, Warszawę do granicy z Białorusią)
• Autostrady A1, A2 i A4

Główni operatorzy stacji LNG w Polsce to:

• PGNiG (obecnie część Orlen)
• Shell
• Grupa Unimot
• Cryogas M&T Poland

Zgodnie z planami rozwoju, do 2025 roku liczba stacji LNG w Polsce ma wzrosnąć do ponad 40, co zapewni jeszcze lepsze pokrycie sieci drogowej. Istotnym elementem tej infrastruktury jest terminal LNG w Świnoujściu, który umożliwia import skroplonego gazu z różnych kierunków, zapewniając stabilność dostaw i konkurencyjne ceny.

Dostępne technologie pojazdów

Na europejskim rynku dostępnych jest kilka modeli ciężarówek zasilanych LNG, oferowanych przez czołowych producentów:

Iveco S-WAY Natural Power

Flagowy model Iveco wyposażony w silnik Cursor 13 Natural Power o mocy 460 KM, oferujący zasięg do 1600 km na jednym tankowaniu dzięki zbiornikom o pojemności 540 kg LNG. Iveco jest liderem technologii gazowej w Europie i posiada największe doświadczenie w tej dziedzinie.

Volvo FH/FM LNG

Volvo wykorzystuje inną technologię - silnik diesel zmodyfikowany do pracy w cyklu otto, z zapłonem iskrowym i zasilaniem LNG. Moc do 460 KM i zasięg do 1000 km. Charakteryzuje się wysoką wydajnością energetyczną, porównywalną z silnikami diesla.

Scania R/S LNG

Pojazdy z silnikami o mocy do 410 KM i zasięgiem do 1100 km. Scania stawia na prostotę konstrukcji i niezawodność, co przekłada się na niższe koszty eksploatacji.

Mercedes-Benz Actros LNG

Najnowszy gracz na rynku ciężarówek LNG, oferujący silniki o mocy do 400 KM i zasięgu około 1000 km. Mercedes postawił na integrację z zaawansowanymi systemami bezpieczeństwa i asystującymi.

Producenci podkreślają, że pojazdy LNG oferują podobne osiągi, komfort i funkcjonalność jak tradycyjne modele z silnikami Diesla, co ułatwia przejście na tę technologię bez konieczności zmiany modelu operacyjnego firmy transportowej.

Perspektywy ekonomiczne dla przewoźników

Decyzja o inwestycji w pojazdy zasilane LNG musi być poprzedzona szczegółową analizą ekonomiczną. Oto główne czynniki, które należy uwzględnić:

Koszty początkowe

Ciężarówka zasilana LNG jest droższa od porównywalnego modelu z silnikiem Diesla o około 30-40%. Dla pojazdu ciężkiego różnica może wynosić 40-60 tysięcy euro.

Koszty paliwa

LNG jest obecnie tańsze niż olej napędowy, co pozwala zaoszczędzić około 10-15% na kosztach paliwa. Przy rocznym przebiegu typowej ciężarówki dalekobieżnej (około 120 000 km), przekłada się to na oszczędność rzędu 15-20 tysięcy złotych rocznie.

Koszty serwisowania

Pojazdy LNG mają porównywalne lub nieznacznie wyższe koszty serwisowania w porównaniu do pojazdów z silnikami Diesla. Wymiana filtrów i świec jest częstsza, ale rzadziej występują problemy z układem oczyszczania spalin.

Wartość rezydualna

Ze względu na rosnące zainteresowanie technologią LNG, ciężarówki te mogą utrzymywać dobrą wartość rezydualną, choć rynek pojazdów używanych jest jeszcze stosunkowo młody.

Biorąc pod uwagę powyższe czynniki, całkowity koszt posiadania (TCO) pojazdu LNG zrównuje się z pojazdem z silnikiem Diesla po około 3-4 latach eksploatacji, przy założeniu intensywnego użytkowania na długich trasach.

Wyzwania i bariery rozwoju

Mimo licznych zalet, rozwój rynku LNG w transporcie ciężkim napotyka pewne wyzwania:

• Ograniczona sieć stacji tankowania - mimo rozwoju, infrastruktura jest nadal niewystarczająca, zwłaszcza w Europie Wschodniej.
• Wysokie koszty początkowe - wyższy koszt zakupu pojazdu jest barierą dla małych firm transportowych.
• Niepewność regulacyjna - brak jasnej, długoterminowej polityki dotyczącej paliw alternatywnych utrudnia planowanie inwestycji.
• Konkurencja ze strony innych technologii - rozwój pojazdów elektrycznych i wodorowych może w przyszłości ograniczyć potencjał LNG.
• Szkolenie kierowców i mechaników - obsługa pojazdów LNG wymaga specjalistycznej wiedzy i umiejętności.

LNG a długofalowa polityka klimatyczna

W kontekście dążenia do neutralności klimatycznej, LNG powinno być postrzegane jako rozwiązanie przejściowe, które umożliwia szybką redukcję emisji w krótkim i średnim okresie. Docelowo, transport ciężki będzie prawdopodobnie ewoluował w kierunku napędów zeroemisyjnych - elektrycznych lub wodorowych.

Jednak na drodze do pełnej elektryfikacji lub wykorzystania wodoru, LNG (a w przyszłości także bio-LNG) pozostaje racjonalnym rozwiązaniem, które można wdrożyć przy obecnym stanie technologii i infrastruktury.

Bio-LNG, czyli skroplony biometan produkowany z odpadów organicznych, oferuje jeszcze lepszy bilans emisji CO2 - redukcję o ponad 90% w porównaniu do pojazdów z silnikami Diesla. Technologia produkcji bio-LNG rozwija się w Polsce, z pierwszymi instalacjami planowanymi na lata 2023-2024.

Podsumowanie

LNG stanowi realną alternatywę dla oleju napędowego w transporcie ciężkim, oferując znaczące korzyści środowiskowe przy zachowaniu efektywności ekonomicznej. Rozwój infrastruktury tankowania w Polsce oraz rosnąca oferta pojazdów tworzą sprzyjające warunki dla transformacji flot transportowych.

Dla firm transportowych paliwo to stwarza możliwość nie tylko redukcji śladu węglowego, ale również optymalizacji kosztów operacyjnych w perspektywie średnio- i długoterminowej. W obliczu zaostrzających się norm emisji CO2 i rosnących opłat za emisje, inwestycja w technologię LNG może okazać się kluczowym elementem strategii biznesowej nowoczesnych przedsiębiorstw transportowych.